واگن لبه دار گروه بزرگی از واگن‌های کالای راه‌آهن را تشکیل می‌دهند که عمدتاً برای حمل و نقل کالاهای فله‌ای طراحی شده‌اند که رطوبت نگه‌دار نیستند و معمولاً می‌توان آنها را واژگون، تخلیه یا بیل کرد.
اتحادیه بین المللی راه آهن (UIC) بین واگن های معمولی (کلاس E/UIC-نوع ۵) و واگن های ویژه (F/6) تمایز قائل می شود. واگن های باز اغلب بخش قابل توجهی از ناوگان واگن کالای شرکت راه آهن را تشکیل می دهند. برای مثال، تنها کمتر از ۴۰ درصد از کل موجودی واگن کالای Deutsche Bahn در آلمان را تشکیل می دهد.
از دهه ۱۹۶۰، اکثر واگن‌های کالایی که توسط ادارات راه‌آهن اروپایی تهیه شده‌اند، مطابق با استانداردهایی ساخته شده‌اند که توسط UIC یا بر اساس آنها تعیین شده‌اند.
این واگن ها دارای یک کف تراز و اضلاع جامد با حداقل یک درب در هر طرف هستند. واگن لبه دار یا Open wagon عمدتا برای حمل و نقل کالاهای فله، زغال سنگ، قراضه، فولاد، چوب و کاغذ استفاده می شوند. اکثر واگن ها دارای کناره های تاشو و دیواره های انتهایی هستند، در غیر این صورت حروف l (اضلاع ثابت) یا o (دیواره های انتهایی ثابت) به آنها داده می شود.
واگن ها ممکن است یک یا دو دیوار انتهایی تاشو داشته باشند. حلقه های فولادی امکان اتصال طناب ها، تورها یا روکش ها را برای ایمن سازی بار فراهم می کنند.
برخی از این واگن ها را نیز می توان به طور کامل واژگون کرد، به عبارت دیگر در مکان های خاصی با چرخاندن حول محور طولی خود می توان آنها را بلند و تخلیه کرد. این به یک زیرفریم بسیار مقاوم نیاز دارد. گاهی اوقات واگن ها با کوپلینگ های قابل چرخش تعبیه می شوند تا مجبور نباشند به صورت جداگانه جدا شوند.
کلاس F- واگن روباز ویژه
اکثر واگن لبه دار واگن های خود تخلیه هستند که از تخلیه بار ثقلی استفاده می کنند (ماشین های قیف و واگن های کف زین)، اما علاوه بر این موارد نیز وجود دارد:
- واگن های با نوک جانبی (نوک جعبه، واگن با نوک کناری)،
- واگن سطلی، سایر واگن های باز بدون درب جانبی
بارهای معمولی برای این واگن ها همه انواع کالاهای فله مانند زغال سنگ، کک، سنگ معدن، ماسه یا شن است. از آنجایی که کالاهای فله اغلب در مقادیر زیاد جابه‌جا می‌شوند، این واگن‌ها اغلب در قطارهای واحد یا بلوک استفاده می‌شوند که فقط یک نوع واگن را تشکیل می‌دهند و فقط یک نوع محصول را از توزیع‌کننده به گیرنده منتقل می‌کنند.
واگن قیفی Hopper wagon
از انواع واگن روباز، واگن های قیفی را می توان تنها با نیروی ثقل بدون کمک خارجی تخلیه کرد و بنابراین به عنوان واگن های خود تخلیه طبقه بندی می شوند.
اکثرا ممکن است زمانی که در سطح راه آهن یا جاده قرار دارند توسط لوله های تخلیه سطح بالا (که انتهای آنها بیش از ۷۰ سانتی متر بالاتر از بالای ریل است) یا تسمه نقاله پر شود.
از آنجا که مقدار کنترل شده ای از بار را می توان در هر مکانی تخلیه کرد، این نوع واگن روباز ممکن است به هر نقطه ارسال شوند و حتی به صورت جداگانه استفاده می شوند. شرکت‌های راه‌آهن نیز از قیف‌ها به‌عنوان واگن‌های بخش در تعمیر و نگهداری قطارهای راه‌آهن برای بالاست‌کردن مسیر استفاده می‌کنند.
واگن های کف زینی Saddle-bottomed wagons
از انواع واگن روباز، واگن‌های کف زینی، قیف‌هایی با حجم زیاد هستند که منحصراً توسط نیروی جاذبه تخلیه می‌شوند، و بنابراین به عنوان قیف‌های خود تخلیه طبقه‌بندی می‌شوند.
برخلاف واگن های قیفی معمولی، تخلیه آنها قابل کنترل نیست و کل بار باید رها شود. برای تخلیه، فلپ های جانبی به سمت بیرون حرکت میکند تا بار تخلیه شود. این امر به کمک کفی ای است که از دو طرف مانند سقف شیروانی به سمت پایین شیب دارد. لوله های تخلیه در دو طرف نسبتاً بالا هستند. این واگن ها اغلب در قطارهای واحد برای حمل کالاهای فله مانند زغال سنگ یا سنگ معدنی از معادن یا بنادر به کارخانه های فولادی یا نیروگاه ها دیده می شوند. همچنین برای حمل غلات مثل گندم و جو.
واگن های کناره Side tipping wagon
نوع دیگری از واگن روباز، واگن‌های کناری دارای تجهیزات واژگونی هیدرولیک، پنوماتیک یا الکتریکی هستند که بدنه واگن را قادر می‌سازد از یک طرف بلند شود.
بسته به طرح، ممکن است به هر دو طرف یا فقط یک طرف نوک شوند. به منظور جلوگیری از سقوط واگن ها در حین عملیات واژگونی، برخی از آن ها مجهز به میله های پینچ مسیر هستند که با آن می توان به طور ایمن به بستر لنگر انداخت.
این واگن ها اغلب در قطارهای واحدی دیده می شوند که برای حذف مواد حفاری شده از سایت های ساختمانی اصلی استفاده می شوند.
- نام: واگن روباز- open-box car with blind side walls
- مدل: ۱۲-۱۳۲
- کاربری : برای حمل محموله های غیر انسانی فله بدون نیاز به حفاظت از بارش و آب و هوا: سست بدون گرد و غبار، انبوه، انباشته، قطعه و سایر کالاها
- نام: واگن لبه دار - open-box car with blind side walls
- مدل: ۰۲-۱۳۲-۱۲
- کاربری : برای حمل محموله های غیر انسانی فله بدون نیاز به حفاظت از بارش و آب و هوا: سست بدون گرد و غبار، انبوه، انباشته، قطعه و سایر کالاها
- نام: واگن روباز - open-box car with blind side walls
- مدل: ۰۳-۱۳۲-۱۲
- کاربری : برای حمل محموله های غیر انسانی فله بدون نیاز به حفاظت از بارش و آب و هوا: سست بدون گرد و غبار، انبوه، انباشته، قطعه و سایر کالاها
